سازمان امور مالیاتی کشور در زمستان ۱۴۰۳ با اجرای طرحی جدید تحت عنوان استرداد علی‌الحساب مالیات بر ارزش افزوده، گامی مؤثر برای تسهیل امور مالیاتی مؤدیان، به‌ویژه صادرکنندگان، برداشت. هدف این طرح، حذف فرآیندهای پیچیده سنتی، تسریع در پاسخگویی به مؤدیان، و بهره‌گیری از سامانه‌های هوشمند برای رتبه‌بندی ریسک و بررسی سوابق عملکرد مالیاتی است. در این گزارش، به بررسی دقیق اهداف، نحوه انتخاب مؤدیان، فرمول محاسبه مبلغ استرداد، فرآیند اجرایی در ادارات کل، اقدامات فنی و سؤالات متداول پرداخته میشود.
1.هدف از اجرای طرح استرداد علی الحساب زمستان 1403
− پاسخ سریع به درخواستهای استرداد با هدف جلب رضایت مؤدیان، خصوصاًمؤدیان صادرکننده.
− تسهیل فرآیندها از طریق حذف حسابرسی سنتی و حرکت به سمت حسابرسی سیستمی.
− استفاده از رتبه بندی ریسک مؤدیان جهت اطمینان از صحت استرداد و مدیریت منابع مالی.
2.انتخاب مؤدیان مشمول استرداد علی الحساب بر چه مبنایی بود؟
تحلیل سامانه ای توسط دفتر حسابرسی سیستمی براساس:
− میزان اعتبار ابرازی و سابقه عملکرد مؤدی
− رعایت ضوابط ثبت صورتحساب در سامانه مؤدیان
− سابقه قطعی شدن پرونده های سال 1401(حداقل 57٪قطعی شده باشد)
− درصد خرید داخلی به کل خریدها و صداقت مؤدی در اظهارات قبلی
− رتبه بندی ریسکی تعیین شده به عنوان معیار انتخاب و تعیین درصد استرداد.
3.فرمول محاسبه مبلغ استرداد چگونه اعمال شد؟
هرمؤدی ابتدا از نظرفاکتورهای زیربررسی شد و به ترتیب از مبلغ استرداد ابرازی آن کسر گردید:
موارد کاهنده اعتبار:
- تعدیالت منفی فروش (کاهشی)
- تعدیالت افزایشی خرید
- اضافه پرداختی انتقالی از دوره قبل
- خرید کاالهای خاص(بند الف ماده 26)
- فروشهای معاف(طبق تبصره3 ماده 8)
- صادرات با ریسک تبصره2 ماده10
سپس، نسبت خرید داخلی به کل خرید مؤدی ودرصد قطعی شدن پرونده ها اعمال گردید.
4.نحوه اجرای فرآیند استرداد در ادارات کل:
− ثبت سند حسابداری در سامانه سنیم به میزان درصد اعالمی برای هرمؤدی.
− بررسی بدهیهای قطعی مؤدی (اعم از ارزش افزوده یا منابع دیگر)و تسویه آنها پیش از استرداد.
− استفاده از فرم ضمیمه نامه برای تفکیک مالیات و عوارض بخش صادرات.
− برای مؤدیان صادرکننده، تأمین وجهازمنابع متمرکز سازمان انجام میشود؛ سایرمؤدیان توسط منابع اداره
کل.
− عدم نیاز به رسیدگی یا تأیید حسابرسی برای این پرداختها؛ صرفاً اجرای مفاد نامه کفایت دارد.
5. نکات مهم درباره سامانه و اقدامات فنی:
− سامانه فقط بدهیهای قطعی شده را چک میکند؛ بدهیهای در مراحل دادرسی مانعی برای ثبت سند
نیستند.
− در سامانه سنیم امکان ثبت استرداد به صورت جزئی(90٪)وجود دارد.
− اطالعات ثبت سند باید دقیق وقابل شناسایی باشد (پیشنهاد شده شناسهمؤدیو کاربرثبت کننده مشخص
شود).
6.پاسخ به سؤالات متداول:
− آیا امکان تهاتربدهیهای دیگربا بستانکاری ارزش افزوده وجود دارد؟
بله، در صورت درخواست کتبی مؤدی.
− اگرمؤدی در فهرست اعلامی سازمان نباشد اما درخواست استرداد بدهد چه باید کرد؟
همان روال قبلی جاری است (دستورالعمل 230/87696/د مورخ 1403/11/27).
− آیا تفاوتی بین فرم صادرات و غیرصادرات هست؟
بله، فرم صادرات فقط سهم صادراتی را پوشش میدهد.
− اگردر سامانه اختلاف بین اعتبار ابرازی و بارگذاری شده در سامانه سنیم وجود داشت چه کنیم؟
اصالح از طریق ثبت سند
− مهلت پرداخت استرداد واحتمال جریمه تأخیر چیست؟
از زمان ثبت اظهارنامه، امکان مطالبه خسارت در تأخیروجود دارد.
7.برنامه های آینده و تاکیدات نهایی:
− اجرای طرح مشابه برای بهار 1404با دامنه وسیع تر.
− انتظار ارسال گزارش اقدامات از ادارات کل تا پایان هفته جاری جهت گزارش به ریاست محترم سازمان.
− تأکید بر ثبت اسناد در سامانه و پرهیز از تأیید یا رد شخصی موارد مبنی بر قابلیت استرداد.
در نتیجه: طرح استرداد علی‌الحساب زمستان ۱۴۰۳، نمونه‌ای موفق از حرکت سازمان مالیاتی به سمت مالیات‌ستانی هوشمند، سیستمی و شفاف است. این طرح ضمن کاهش فشارهای اداری بر مؤدیان خوش‌حساب، زمینه تسریع در بازپرداخت مالیات و افزایش رضایت فعالان اقتصادی را فراهم میکند. اجرای درست و هماهنگ آن از سوی ادارات کل، گام مهمی برای تداوم موفقیت‌های این طرح در فصل‌های آینده خواهد بود.
از همراهی شما با سایت آنیس سپاسگزاریم. برای آشنایی بیشتر با بخشنامه‌های مالیاتی، دستورالعمل‌های جدید و آموزش‌های کاربردی حسابداری، حتماً به سایر مقالات ما در بخش مالیات سر بزنید.
