حق‌العمل‌کاری یکی از موضوعات مهم و تخصصی در حوزه تجارت و بازرگانی است که نقش واسطه‌ای مؤثر میان آمر و طرف معامله ایفا می‌کند. بسیاری از افراد یا شرکت‌ها به دلیل نداشتن تخصص، وقت یا روابط کافی برای عقد قرارداد، از خدمات حق‌العمل‌کارها بهره می‌گیرند. در این مطلب به صورت کامل با تعریف حق‌العمل‌کاری، مسئولیت‌ها، تفاوت آن با دلالی، و شرایط فعالیت در گمرک آشنا خواهید شد.
🔻چرا از خدمات حق العمل کاری استفاده می شود؟
آنچه باعث می شود خدمات حق العمل کاری مشتری خود را داشته باشد تخصص حق العمل کارها در انعقاد معاملات و پیدا کردن طرف های معامله است. در بسیاری از موارد کسانی که از خدمات حق العمل کاری استفاده می کنند، زمان، روابط و تخصص کافی برای پیدا کردن طرف های معامله و عقد قراردادهای مناسب را ندارند و به همین علت از خدمات حق العمل کارها بهره می برند. البته تمایل به فاش نشدن طرف واقعی معامله نیز از دلایل رایج دیگر استفاده از حق العمل کارهاست.
🔻وظایف و مسئولیت های حق العمل کار چیست؟
در مجموع وظایف حق العمل کار شامل این موارد است:
انجام دستورات آمر
انجام معامله به نام خود (در صورت دستور آمر)
ذی نفع نبودن در خود معامله
رعایت امانت در حق آمر
اطلاع رسانی کامل به آمر
رعایت حفظ اطلاعات
🔻دلال کیست و چه فرقی با حق العمل کار دارد؟
کار حق العمل کاری بسیار شبیه به دلالی و واسطه گری در معاملات است، اما تفاوت هم دارد. تفاوت دلالی و حق العمل کاری این است که دلال تنها وظیفه معرفی طرفین معامله را دارد و معمولا نمی تواند نمایندگی یکی از طرفین را هم بر عهده داشته باشد، اما حق العمل کار خود بخشی از معامله و یکی از طرفین است. حق العمل کار علاوه بر اینکه در برابر طرف معامله تعهداتی را می پذیرد، در مقابل آمر نیز مسئولیت هایی دارد. بنابراین حق العمل کار 2 تعهد مستقیم دارد در حالی که دلال چنین تعهداتی ندارد. در مقابل طرف معامله موظف است تعهدات پذیرفته را انجام دهد و در مقابل آمر نیز موظف است جزئیات معامله را به اطلاع آمر برساند و حاصل معامله را نیز در اختیار او قرار دهد.
📌نکته مهم در مورد تعهدات حق العمل کار این است که چنانچه حق العمل کار حسن انجام معامله را ضمانت نکرده باشد و کوتاهی هم نکند، مسئولیت عدم اجرای معامله از جانب طرف معامله به عهده وی نیست.
🔻تعریف دوم از حق العمل کاری
حق العمل کاری از 2 نگاه 2 معنای متفاوت دارد. در عرف و قانون تجارت، حق العمل کار به کسی گفته می شود که از جانب شخص دیگری (آمر) معامله کند و بابت آن اجرت دریافت کند.
اما در گمرک، حق العمل کار به کسی گفته می شود که به نیابت از صاحب کالا، امور ترخیص و تشریفات گمرکی کالا را انجام می دهد. بر اساس قانون امور گمرکی به چنین شخصی کارگزار گمرک نیز گفته می شود.
🔻شرایط تبدیل شدن به حق العمل کار گمرک
تبدیل شدن به حق العمل کار گمرک یا همان کارگزار گمرکی کار آسانی نیست. هیچکس نمی تواند چنین فعالیتی انجام دهد، مگر اینکه پروانه مخصوص این شغل را از اداره گمرک دریافت کرده باشد. پروانه کارگزاری گمرک علاوه بر نیاز به چندین شرط عمومی نیازمند برخورداری از کارت بازرگانی نیز هست. شرایط عمومی دریافت پروانه حق العمل کاری گمرک به شرح زیر است:
- تابعیت ایران داشته باشد.
- حداقل 25 سال سن داشته باشد.
- سابقه محکومیت مجرمانه نداشته باشد – عدم سابقه قاچاق در گمرک (نیاز به گواهی کتبی مقامات مربوطه)
- تحصیلات حداقل دیپلم دبیرستان – دارندگان مدارک تحصیلی بالاتر در شرایط برابر حق تقدم دارند.
- کارمند دولت نباشد.
- در امتحان قانون امور گمرکی و آیین نامه گمرک پذیرفته شده باشد.
- درباره کارت حق العمل کاری – مدت اعتبار و شرایط تمدید
▪️ماده 380 آیین نامه اجرایی مشخص کرده که اعتبار پروانه حق العمل کاری تنها یک سال است. برای تمدید نیز شخص متقاضی باید قبل از انقضای اعتبار پروانه حق العمل کاری، با پرداخت بهای تمبر پروانه و ارائه دفتر مخصوص حق العمل کاری، برای تمدید کارت حق العمل کاری گمرکی خود درخواست دهد. در صورتی که تخلفی که محرومیت دائمی یا موقت از شغل حق العمل کاری را به دنبال دارد رخ نداده باشد، بعد از ملاحظه دفتر حق العمل کاری سال گذشته و پلمپ و امضای دفتر حق العمل کاری سال بعد مجددا یک سال پروانه را فعال می کند.
در نتیجه :حق‌العمل‌کار نقش مهمی در تسهیل معاملات و انجام امور گمرکی دارد. چه در فضای کسب‌وکار داخلی و چه در رویه‌های گمرکی، داشتن تخصص، اعتبار قانونی و رعایت اصول حرفه‌ای از الزامات اصلی این حرفه است. آشنایی با قوانین مربوط به حق‌العمل‌کاری می‌تواند از بروز اختلافات، تخلفات یا محرومیت‌های شغلی جلوگیری کند.
از اینکه با سایت آنیس همراه بودید، سپاسگزاریم. برای مطالعه مطالب کاربردی و تخصصی بیشتر در حوزه حسابداری، مالیات، تجارت و قوانین گمرکی، حتماً به سایر مقالات ما نیز سر بزنید.
