یکی از مواردی که در شروع سال مالی باید به آن توجه کنید، ذخیره مالیات بر درآمد است که به دلیل اختلاف بین قوانین مالیاتی و اصول حسابداری ایجاد می‌شود. بدهی مالیاتی تا زمان قطعی شدن آن ماهیتی بدهکار دارد و معمولاً به عنوان ذخیره مالیات ثبت می‌شود و یکی از بدهی‌های واحدهای تجاری محسوب می‌شود و لذا تغییر مبلغ سال جاری در سال بعدی به عنوان تغییر در برآورد محسوب می‌شود.
مالیات تکلیفی چیست؟
مالیات تکلیفی بخشی از مالیات بر درآمد اشخاص است که تکلیف کسر و پرداخت آن طبق احکام قانونی مربوطه در برخی منابع مالیات بر درآمد به عهده پرداخت‌کنندگان وجوه می‌باشد (برای مثال همان مالیاتی که کارفرما از حقوق کارگر کسر و به اداره مالیات می‌پردازد).
ثبت حسابداری ذخیره مالیات بر درآمد
در پایان سال مالی و بعد از محاسبه سود (زیان) عملکرد، در صورتی که نتیجه عملیات شرکت سود باشد، می‌بایست به جهت رعایت استانداردهای حسابداری، اقدام به محاسبه ذخیره مالیات بر درآمد نمود. در هنگام محاسبه ذخیره مالیات بر درآمد، آن بخش از درآمدهای شرکت که معاف از مالیات بوده (سود حاصل از سپرده سرمایه‌گذاری در بانک‌ها طبق ماده ۱۴۵ ق.م.م) و یا مالیات آن‌ها قبلاً به‌طور مقطوع اخذ شده (مانند سود حاصل از فروش املاک – ماده ۵۹ و ۷۷ ق.م.م) از سود ابرازی شرکت کنار گذاشته می‌شود.
همچنین آن بخش از سود شرکت که به موجب برخی قوانین مالیاتی (مانند مواد ۱۳۲ و ۱۳۸) معاف از پرداخت مالیات باشد نیز از سود ابرازی شرکت کنار گذاشته می‌شود. همچنین می‌بایست آن بخش از هزینه‌های شرکت که فاقد معیارهای مورد قبول مالیاتی می‌باشند (مغایرت با مواد ۱۴۷ و ۱۴۸ ق.م.م) نیز محاسبه و به سود ابرازی شرکت اضافه شود.
بعد از انجام تعدیلات سود مورد اشاره، در صورت وجود سود مشمول مالیات، با اعمال نرخ‌های مربوطه طبق قوانین مالیاتی، ذخیره مالیات بر درآمد شرکت محاسبه می‌شود.
- لازم به ذکر است که از حساب ذخیره مالیات بر درآمد فقط برای شناسایی مالیات عملکرد استفاده می‌شود. نکته دوم اینکه، با وجود اینکه به جهت استانداردها و رویه‌های موجود، مالیات عملکرد ابرازی شرکت در حساب ذخیره مالیات بر درآمد شناسایی می‌شود، یعنی بدهی قطعی تلقی نمی‌گردد، اما به جهت قوانین مالیاتی، مالیات ابرازی مودی قطعی محسوب می‌شود.
مالیات عملکرد هنگام شناسایی:
سود و زیان سال جاری (بد)
ذخیره مالیات بر درآمد (بس)
هنگام پرداخت مالیات ابرازی تا ۳۱/۴ سال بعد، ثبت زیر زده می‌شود:
ذخیره مالیات بر درآمد (بد)
بانک (بس)
حال اگر مبلغ مالیات قطعی بیش از مالیات ابرازی باشد، ثبت زیر زده می‌شود:
سود و زیان انباشته (بد)
بانک (بس)
