مقدمه:

به استناد جزء (1)بند (الف) ماده (11)قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران،دستگاههای اجرایی، مؤسسات اعتباری، صرافیها و صادرکنندگان دولتی یا وابسته به شرکتهای دولتی و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و سایر صادرکنندگان حقیقی و حقوقی مکلفند کلیه اطلاعات مربوط به داراییهای ارزی و جریان درآمدهای ارزی تحت مالکیت خود را تحت ضوابط و مطابق با شیوهنامهای که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مشخص مینماید، در اختیار این بانک قرار دهند. در همین راستا، شیوهنامه گزارشدهی اطلاعات داراییهای ارزی و جریان درآمدهای ارزی تحت مالکیت که از این پس به اختصار شیوهنامه نامیده میشود، به شرح زیر تصویب میشود:

هدف:

هدف از تدوین این شیوه نامه تعیین ضوابط و چهارچوب نحوه اعلام و گزارشدهی اطلاعات مربوط به داراییهای ارزی و جریان درآمدهای ارزی اشخاص حقیقی و حقوقی موضوع جزء (1)بند (الف) ماده (11)قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است.

بخش اول: تعاریف

ماده  -1اختصارات و اصطلاحات به کار رفته در این دستورالعمل، در معانی مشروح ذیل است:
 -1بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛

 -2اشخاص مشمول: شامل اشخاص موضوع بند (الف) ماده ( 49)قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بانکهای غیردولتی، موسسات اعتباری غیربانکی، صرافیها و سایر صادرکنندگان حقیقی و حقوقی؛

 -3مؤسسات اعتباری: اشخاص حقوقی که با مجوز بانک مرکزی یا به موجب قانون، تحت عنوان «بانک»
یا «مؤسسه اعتباری غیربانکی» به انجام عملیات بانکی مبادرت مینمایند. (موضوع بند (ح) ماده ( 1)قانون
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مصوب )1402/03/30؛

 -4صرافی: شخص حقوقی دارای مجوز معتبر از سوی بانک مرکزی که به عملیات صرافی اشتغال دارد.

 -5مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی: مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی موضوع ماده (3)قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده ( 5)قانون محاسبات عمومی کشور و تبصره آن؛

 -6صادرکنندگان: اشخاص حقوقی و حقیقی که مطابق قوانین ذیربط مبادرت به صدور کالا و خدمات به
خارج از کشور مینمایند.

-7اشخاص غیرمقیم: هر شخص حقیقی یا حقوقی که بتواند فعالیت اقتصادی انجام دهد و مرکز منافع
اقتصادی او در قلمرو اقتصادی ایران نباشد.

-8داراییهای ارزی: به داراییهایی اطلاق میشوند که ماهیت ارزی دارند و شامل موارد زیر است: 
 -1-8اسکناس و نقود خارجی؛

 -2-8انواع سپردههای ارزی نزد مؤسسات اعتباری، شعب خارجی مؤسسه اعتباری و بانکهای خارجی؛

 -3-8کلیه اوراق بهادار ارزی از قبیل اسناد خزانه ارزی، گواهی سپرده ارزی، اوراق مرابحه ارزی، اوراق سهام و اوراق قرضه صادرشده به ارزهای مختلف؛

 -4-8اسناد خزانه و سایر اوراق بهادار منتشره یا تضمین شده توسط دولتهای خارجی، بانکهای مرکزیسایر کشورها، سازمانها و نهادهای بینالمللی و سایر مؤسسات مالی و اعتباری خارجی؛

 -۵-8مطالبات ارزی از اشخاص حقیقی و حقوقی غیرمقیم بهجز سپردههای نزد اشخاص غیرمقیم؛ 

 -6-8سایر اشکال دارایی که ماهیت ارزی دارند و در طبقات فوق طبقهبندی نمیشوند با ذکر نام؛

-9جریان درآمد ارزی: وجوه ارزی قابل دریافت از اشخاص غیرمقیم که در یک دوره زمانی مشخص در آینده از تاریخ گزارشدهی دریافت میشود. وجوه ارزی مزبور میتواند ناشی از صادرات کالا و خدمات، اصل و سود مطالبات ارزی، سود داراییهای ارزی، پیشدریافتهای ارزی، وام ارزی، انتقالات جاری ارزی،سرمایهگذاری خارجی و سایر دریافتهای ارزی از اشخاص غیرمقیم باشد.

بخش دوم: تکالیف و مسئولیتها

ماده  -2کلیه اشخاص مشمول مکلفند اطلاعات زیر را از طریق سامانهها و درگاههای موضوع ماده ( 3)این شیوه نامه به بانک مرکزی اعلام نمایند:
الف – در ارتباط با داراییهای ارزی:
 .1نوع دارایی مطابق بند (8 )ذیل ماده (1)؛

 .2مبلغ ارزی؛

 .3نوع ارز (یورو، دلار، درهم امارات، یوان چین، روبل روسیه، لیر ترکیه، دینار عراق و )..

 .4محل نگهداری دارایی (داخل کشور، کشورهای اروپایی، چین، امارات متحده عربی، عراق،ترکیه، هند، آسیای جنوب شرقی، آمریکای لاتین، آفریقا، سایر با ذکر محل نگهداری.)

 .5نقدشوندگی یا قابلیت دسترسی:

 -1-۵قابل دسترس به تفکیک در بازههای زمانی زیر:
• کمتر از یک ماه؛
• یک تا سه ماه؛
• سه تا شش ماه؛
• بالاتر از شش ماه؛
 -2-۵غیرقابل دسترس با ذکر دلایل. 

ب – در ارتباط با جریان درآمدهای ارزی:
 .1مبلغ ارزی؛

 .2نوع ارز (یورو، دلار، درهم امارات، یوان چین، روبل روسیه، لیر ترکیه، دینار عراق و )...

 .3شیوه دریافت (اسکناس یا حواله)؛

 .4زمان دریافت به تفکیکی در بازههای زمانی زیر:

• کمتر از یک ماه؛

• یک تا سه ماه؛

• سه تا شش ماه؛

• بالاتر از شش ماه)؛

 .5بابت (پیشدریافت، صادرات کالا، صادرات خدمات، اصل و سود مطالبات ارزی، سود داراییهای ارزی، وام ارزی، انتقالات ارزی، فروش دارایی ارزی، سرمایهگذاری خارجی و )...

.6محل دریافت (داخل کشور، کشورهای اروپایی، چین، امارات متحده عربی، عراق، ترکیه، هند، آسیای جنوب شرقی، آمریکای لاتین، آفریقا، سایر با ذکر محل دریافت).
 

ماده  -3کلیه اشخاص مشمول مکلفند اطلاعات موضوع ماده ( )2این شیوهنامه را حسب مورد از طرق زیر در اختیار بانک مرکزی قرار دهند:
 

 -1-3مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی موظفند، اطلاعات مورد اشاره را در قالب  XBRLمربوط که توسط بانک مرکزی تدوین و وب سرویس آن در گذرگاه خدمات عمومی دولت ( PGSB1) انتشار مییابد، ارسال نمایند.

 -2-3مؤسسات اعتباری موظفند؛ علاوه بر ثبت کلیه تراکنشهای ارزی خود در سامانه گزارشدهی مبادلات ارزی (،ITRS2) اطلاعات مورد اشاره را از طریق سامانه مهتاب ارسال نمایند.

 -3-3صرافیها موظفند، علاوه بر ثبت کلیه تراکنشهای ارزی خود در سامانه نظارت ارز (سنا)، اطلاعات مورد اشاره را از طریق صفحهای که بههمین منظور در سامانه سنا تعبیه خواهد شد، ارسال نمایند.

 -4-3صادرکنندگان موظفند، اطلاعات مورد اشاره را از طریق صفحه جدیدی که به سامانه جامع تجارت افزوده خواهد شد، اظهار نمایند.

 -۵-3سایر اشخاص مشمول قانون که دولتی محسوب میشوند موظفند، اطلاعات مورد اشاره را در قالب XBRL3 مربوط که توسط بانک مرکزی تدوین و وب سرویس آن در گذرگاه خدمات دولت ( GSB4) انتشار مییابد،

ارسال نمایند.

تبصره: وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این شیوهنامه با هماهنگی بانک مرکزی بستر فنی لازم را برای ارسال اطلاعات مورد اشاره توسط سامانه جامع تجارت به وب سرویس بانک مرکزی فراهم نماید.

ماده  -4ادوار ارسال گزارش ماهانه بوده و کلیه اشخاص مشمول موظفند، حداکثر تا پایان روز پنجم هر ماه

نسبت به ارسال اطلاعات ماه گذشته موضوع ماده ( )2فوق، اقدام نمایند.

ماده  -5مسئولیت صحت اطلاعات ارسالی در ارتباط با اشخاص حقوقی اشخاص مشمول با بالاترین مقام

اجرایی و در خصوص صادرکنندگان حقیقی با شخص صادرکننده است.

این شیوهنامه در  ۵ماده و  1تبصره در تاریخ  .1404/02/30به تصویب کمیسیون ارز بانک مرکزی رسید و پس

از تنفیذ مقام ریاستکل بانک مرکزی از تاریخ ابلاغ لازمالاجراء است.