تعاریف متعددی بهعنوان تعریف مالیات بر ارزش افزوده ارائه شده است. در مصوب ماده ۳ قانون مالیات ارزش افزوده سازمان مالیاتی کل کشور اینگونه تعریف میشود: «مالیات بر ارزش افزوده مالیات غیرمستقیمی است که بر تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضهشده با ارزش کالاها و خدمات خریداری یا تحصیلشده در یک دوره معین وضع میگردد.»
این مفهوم به فرایند تولید مربوط است و نه به کالای خاص. مالیات ارزش افزوده نوعی مالیات عام است که بر عموم کالاها و خدمات، مگر موارد معاف، تعلق میگیرد و بهصورت چندمرحلهای از اضافه ارزش کالاهای تولیدشده یا خدمات ارائهشده در مراحل مختلف تولید و توزیع، اخذ میشود. به عبارت دیگر، مالیات ارزش افزوده مالیاتی است که در طول فرآیند تولید و خدمات از محل تولید تا فروش کالا به مشتری نهایی، مرحلهبهمرحله اخذ میشود.مالیات ارزش افزوده برای مصرف طراحی شده است که مصرفکنندگان آن را در زمان خرید خود میپردازند؛ این مالیات توسط فروشندگان جمعآوری شده و در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار میگیرد. این مالیات بهصورت غیرتصاعدی در این زنجیره قرار دارد: واردات، تولید، توزیع و مصرف که نهایتاً مصرفکنندگان پرداختکننده آن هستند. در مالیات ارزش افزوده، نباید مالیاتی توسط تولیدکنندگان پرداخت شود و فقط مصرفکننده نهایی باید این مالیات را بپردازد؛ بنابراین تولیدکنندگان پرداختی و مالیاتی که بابت خرید مواد اولیه و سایر کالاها را انجام دادهاند را از خریداران دریافت کرده و مابهالتفاوت را به دولت پرداخت میکنند. درضمن، مالیات بر ارزش افزوده یکی از انواع مالیات شرکت ها است که صاحبان مشاغل باید از قوانین آن آگاهی کامل داشته باشند.