برای شرکت‌ها، بودجه‌بندی تنها یک کار حسابداری نیست، بلکه یک ابزار استراتژیک برای تصمیم‌گیری در مورد پروژه‌های آینده است. یکی از مهم‌ترین بخش‌های بودجه جامع، «بودجه سرمایه‌ای» است که تمرکز آن بر برنامه‌ریزی برای پروژه‌هایی با سرمایه‌گذاری بالا و بازه زمانی بلندمدت است. در ادامه، با این مفهوم حیاتی و کاربردهایش آشنا می‌شویم.
بودجه بندی سرمایه ای:
شرکت ها براي برنامه ریزي عددي فعالیت هاي خود در سال(یا سال هاي بعد)اقدام به تهیه بودجه جامع میکنند. بودجه جامع از اجزاي مختلفـی تهیـه شـده اسـت کـه هـر یـک کارکردهاي مشخصی دارند.
بودجه سرمایه اي یکی از اجزاي بودجه جامع است که هدف از تهیه آن برنامه ریزي براي پروژه هاي سرمايه هاي یعنی پروژه هایی است کـه طـول عمـر بـیش از یـک سـال و حجـم سرمایه گذاري بالا دارند.
در بودجه سرمایه اي مشخص میشود که به چه میزان و در چه پروژه هایی قـرار است سرمایه گذاري شود. براي انتخاب این پروژه ها، از بودجه بنـدي سـرمایه اي استفاده میکنیم.
بودجه بندي سرمایه اي فرآیندي است که شرکت ها براي تصمیم گیري درباره پروژه هاي سرمایه اي استفاده میکنند
در بودجه ریزي سرمایه اي ما به دنبال پاسخ به دو سؤال مهم هستیم:
✓ آیا یک پروژه مشخص به تنهایی (و بدون درنظرگرفتن سایر پـروژه هـا)جـذابیت کافی براي سرمایه گذاري دارد؟
✓ از بین چندین پروژه مشخص، با توجه به محدود بودن میزان بودجـه، انجـام چـه ترکیبی از پروژه ها بهینه است؟
هر چند دو سؤال بالا ممکن است مشابه به نظر بیایند امـا خـواهیم دیـد کـه نحوه پاسخگویی به آنها می تواند تفاوت هاي بسیاري داشته باشد.
فرایند بودجه ریزی سرمایه ای:
بـه طـور معمـول مـیتـوان مراحـل زیـر را بـراي بودجـه بنـدي سـرمایه اي درنظرگرفت:
اصول پایه در بودجه ریزی سرمایه ای:
فرض کنید براي انجام پروژه اي باید مبلغ 300 تومان عوارض به شهرداري پرداخت شود. درحالی که اگر این پروژه انجام نمیشد فقط مبلغ 50 تومان عوارضی به شهرداري پرداخت میشد.
در محاسبه وجه نقد پرداختی به شهرداري بابت ایـن پـروژه بایـد مبلـغ 250 تومان (50-300) لحاظ شود. زیرا مبلغ 50 تومان باید در هر شرایطی پرداخت
میشـد و بـود و نبـود پـروژه فقط بر مبلغ 250 تومان تأثیر دارد.
نکات مهم در بودجه ریزی سرمایه ای:
✓هزینه هاي مالی (بهره وام هاي دریـافتی)در محاسـبه وجـوه نقـد لحـاظ نمیشود.
✓ در محاسبات جریان وجوه نقد معموالا به دنبال تعیین وجـه نقـد عملیـاتی پس از کسر مالیات هستیم.
✓ تأثیر هزینه هاي مالی را در نرخ تنزیل لحاظ میکنیم و محاسبه مجدد آن در وجوه نقد موجب دوباره شماري میشود.
جریانات نقدی متعارف و نامتعارف:
✓ به مجموعه اي از جریانات وجه نقد که با وجه نقد منفی در زمان صفر (وجه نقد مربوط به سرمایه گذاري) شروع شود و پس از آن تمامی جریانات نقدي مثبت باشند را جریانات نقدي متعارف می نامند.
✓ اگر عالمت وجوه نقد بیش از یک بار تغییر کند بـه ایـن مجموعـه از وجـوه نقد، جریان نقدي نامتعارف میگویند.
پروژه ها مانعت الجمع:
✓ پروژه هاي الف و ب را مانعت الجمع می نامند درصورتی که انجام هــر یــک از این دو پروژه مانع از انجام دیگري شود.
✓ به بیان دیگر از بین این دو پروژه فقط یکی را بتوان انجام داد و نه هر دو را.
✅ جمع‌بندی:
بودجه‌بندی سرمایه‌ای یکی از پایه‌های تصمیم‌گیری درست در پروژه‌های بزرگ شرکت‌هاست. با شناخت فرآیندها، اصول و تحلیل درست جریانات نقدی، می‌توان به انتخاب پروژه‌هایی دست زد که بیشترین بازدهی را در بلندمدت داشته باشند. در نهایت، این نوع بودجه‌ریزی به مدیران کمک می‌کند با دیدی روشن و علمی، منابع مالی خود را بهینه تخصیص دهند.
از همراهی شما تا پایان این مقاله سپاسگزاریم. اگر علاقه‌مند به مباحث مالی، بودجه‌ریزی، حسابرسی و حسابداری هستید، حتماً به دیگر مقالات سایت آنیس هم سر بزنید.
