در حسابداری موجودی کالا، انتخاب روش ارزیابی اهمیت زیادی دارد. دو روش پرکاربرد یعنی فایفو (اولین وارده، اولین صادره) و لایفو (اولین وارده، آخرین صادره) می‌توانند نتایج متفاوتی بر سود ناخالص، مالیات و نقدینگی شرکت داشته باشند. شناخت مزایا و معایب هر روش کمک می‌کند مدیران تصمیم بهتری در گزارشگری مالی بگیرند.
▪️فایفو
روشي است كه موجودي ها همواره به طور منظم گردش داشته و همواره كالاهاي جديد وتازه در دسترسي باشد.
مثلا در يك كارخانه رنگ سازي ممكن است ابتدا قوطيهاي رنگ قديمي بفروش برسد واز ماندن زياد وفساد آن جلوگيري گردد به اين روش كه از اولين موجوديها ي اول استفاده شود روش اولين وارده يا فايفو گويند
اما در مورد برخي از اقلام ديگر موجودي روش اولين صادره آن معمولا از آخرين محموله كه در سطح بالا قرار گرفته است صورت ميگيرداما دارو ها ويا سبزيجات يا كالاهاي زود فاسد شدني بايد ابتدا به مصرف برسد يعني كالاهاي اول وارده اول صادر شود به روش اولين صادره از آخرين وارده لايفو گويند
▪️كاربرد اين روش كه متداولترين روش ارزيابي موجودي هاست بسيار آسان است گردش اقلام بهاي تمام شده در اين روش معمولا با گردش فيزيكي اقلام موجوديها مطابقت ميكند
ضمنا اجراي اين روش در دوره هايي كه قيمتها در حال افزايش است موجب ايجاد سود ناخالص بيشتر ميشود عليرغم مزاياي فوق سود بيشتر موجبات ماليات بر درآمد بيشتر را فراهم مي آورد ودر آمدهاي جاري بااقلام بهاي تمام شده نسبتا قديمي مقايسه مي شود ودر نتيجه كارايي وسود آوري بيش از واقع نشان داده ميشود ضمن اينكه براي جايگزيني اقلام موجوديها بهاي بيشتري نيز بايد پرداخت كرد
تطابق (مقابله) اقلام بهاي تمام شده قديمي با درآمدهاي جاري موجب ايجاد سوء ناشي از نگهداري موجوديها ميشود كه بنوبه خود باعث نشان دادن قدرت سود آوري بيش از واقع واحتمالا گمراهي گروههاي ذينفع ميشود
▪️لایفو
مزيت عمده اين روش اين است كه در دوره افزايش قيمتها سود ناخالص به ميزاني كمتر محاسبه وماليات بر درآمد كمتري
پرداخت گردد. كه موجب بهبود وضعيت نقدينگي وگردش وجوه نقد ميشود ضمنا درآمد جاري با اقلام بهاي تمام شده نزديك به قيمتهاي جاري مقايسه ومقابله ودر نتيجه سود ناخالص نيز سود آوري تجاري را بهتر نشان ميدهد
اگر اين روش در چند دوره مالي متوالي به كار برده شود اقلام موجوديهاي منعكس در ترازنامه با ارزش به مراتب كمتر از قيمتهاي جاري در موقع افزايشقيمتها نشان داده ميشود زيرا مبناي اقلام بهاي تمام شده قديمي ونسبتا ارزان (كه موجب پايين آمدن غير عادي بهاي تمام شده كالاي فروش رفته است ) محاسبه و ارزيابي شده است وافزايش سود غير معقولي را موجب خواهد شد
در دورهايي كه قيمتها در حال افزايش باشد اجراي لايفو موجب محاسبه سود ناخالص كمتر در مقايسه با روش فايفو ميشود اگرچه سود كمتر موجب پرداخت ماليات كمتري ميگردد اما سود هر سهم ارائه تصويري نادرست از قدرت سودآوري شركت يا واحد تجاري را موجب ميشود لذا اين است كه مسئولين كشورهاي صنعتي شركتها را مقيد كرده اند تا جهت مقاصد مالياتي در صورت استفاده از لايفو آن را در محاسبه سود ناخالص به منظور گزارشگري مالي نيز بكار برند.
🔹 نتیجه :روش فایفو معمولا سود بیشتری نشان می‌دهد اما مالیات بالاتری هم به همراه دارد، در حالی‌که روش لایفو سود کمتری گزارش می‌کند اما به بهبود نقدینگی و کاهش مالیات کمک می‌کند. انتخاب بین این دو روش بستگی به اهداف مالی و استراتژی شرکت دارد.
✅ از همراهی شما با سایت آنیس سپاسگزاریم. برای مطالعه مقالات بیشتر در حوزه حسابداری و مالی، از دیگر مطالب ما دیدن کنید.
